Alles voor uw
trouwe viervoeter
van verzorging
tot chippen

Een endometritis (ofwel baarmoederontsteking) is een veel voorkomend probleem bij de niet gesteriliseerde teef. De teef kan hier ontzettend ziek van worden en er zelfs aan komen te overlijden. De ernst van een endometritis wordt vaak onvoldoende ingeschat door honden eigenaren. Dit artikel heeft tot doel meer informatie te geven over het ontstaan en tot uiting komen van een baarmoederontsteking en wat we er aan kunnen doen.

Alle gezonde honden produceren tijdens een bepaalde periode van de cyclus progesteron. Bijvoorbeeld tijdens de dracht en na de loopsheid. De hoge en langdurige progesteron-spiegels ontstaan ook na behandeling met anticonceptiemiddelen (de ‘prikpil’). Gedurende de periode dat de progesteron spiegel hoog is in het bloed, is een dier heel vatbaar voor infectie van de baarmoeder. Door de progesteron verandert namelijk het endometrium (= baarmoederslijmvlies) en ontwikkelt zich een zogenaamde CEH (Cysteuze Endometrium Hyperplasie). Door de cysteuze veranderingen van de baarmoederwand is de baarmoeder extra vatbaar voor bacteriële infectie en kan zich een baarmoederontsteking ontwikkelen.

De bacteriën die de baarmoeder infecteren zijn afkomstig uit de vagina. Vaak is een stinkende, pussige uitvloeiing uit de vulva te zien, maar gevaarlijker wordt het als de baarmoedermond (cervix) gesloten is waardoor de pus als het ware zit opgesloten. Dat kan soms een flinke hoeveelheid zijn. We spreken dan van een pyometra. De kans op een endometritis is bij honden veel groter dan bij poezen of andere diersoorten. Dat heeft te maken met het feit dat honden vaker onder hogere concentraties progesteron staan, zoals boven al genoemd. Toediening van oestrogenen bv. na ongewenste dekking, geven eveneens een verhoogd risico op het ontstaan van een endometritis.

Door de ontsteking in de baarmoeder en de toxines (gemaakt door de bacteriën betrokken bij de endometritis) die vrijkomen in het bloed worden de klinische symptomen van de teef veroorzaakt.

De symptomen kunnen omvatten: lusteloosheid, braken, diarree, veel drinken en veel plassen (PU/PD door de toxines die de filtersystemen in de nieren aantasten), evt pussige, stinkende uitvloeiing uit de vulva, likken aan de vulva en koorts.

De toxines kunnen ook elders in het lichaam schade aanbrengen en daar symptomen van geven.

Door de toxines kan het immuunsysteem van de teef namelijk ontregeld raken en hierdoor kunnen verschillende immunologische aandoeningen optreden. Een daarvan is bijvoorbeeld immuun gemedieerde hemolytische anemie, oftewel door een verstoring in het immuunsysteem afbraak van de eigen rode bloedcellen, waardoor bloedarmoede kan ontstaan.

De endometritis zien we meestal na dracht of na de loopsheid, maar kan gedurende de hele cyclus naar voren komen.

De diagnose wordt gesteld op basis van het klinische beeld en beeldvormende diagnostiek (röntgenfoto van het abdomen en evt aansluitend echo van het abdomen).

Om de schade veroorzaakt door de toxines en de gezondheid van het dier vast te stellen zal een uitgebreid bloedonderzoek worden uitgevoerd, waarbij de orgaanfunctie en het bloedbeeld (witte bloedcellen, rode bloedcellen en bloedplaatjes) wordt beoordeeld.

De enige therapie voor een endometritis/pyometra is de baarmoeder en eierstokken operatief te verwijderen, en wel zo snel mogelijk, omdat de baarmoederwand vaak dun en poreus wordt door de ontsteking en makkelijk kan scheuren. Hierdoor zou alle pus met bacteriën in de buik terecht komen wat een hele heftige buikvliesontsteking (peritonitis) zal veroorzaken en aantasting van organen met mogelijk sterfte tot gevolg.

Een antibioticum kuur zonder dat de baarmoeder en eierstokken worden verwijderd heeft vaak onvoldoende/geen effect, omdat de antibiotica niet doordringen in de pus en dus niet  alle bacteriën zullen doden. De hond kan zich initieel beter voelen, maar zal altijd met hetzelfde probleem op zeer korte termijn terugkomen.

Voor, tijdens en na de operatie zal de teef door middel van een intraveneus infuus met fysiologisch zout en eventueel aanvullende elektrolyten worden ondersteund. Indien ze stabiel is kan de teef over het algemeen de volgende dag weer mee naar huis met langdurig antibiotica. Wel zal de teef gedurende enkele weken nauwlettend in de gaten worden gehouden, omdat de complicaties die kunnen optreden bij een endometritis (zoals de immuun gemedieerde hemolytische anemie) vaak pas enige tijd later tot uiting komen.

Zoals bovenstaande al aangeeft is een endometritis niet zonder risico’s en tijdig onderkennen van het probleem is zeer belangrijk voor een goede prognose.

Om een baarmoederontsteking te voorkomen adviseren wij teven op jonge leeftijd (2 tot 3 maanden na de eerste loopsheid) te steriliseren. Voor fokteven of voor teven waarvan de eigenaar nog niet weet of ze wel of geen nestje willen, wordt afgeraden anticonceptie te gebruiken, omdat deze vaak de kans op baarmoederontsteking vergroten.