Alles voor uw
trouwe viervoeter
van verzorging
tot chippen

Oorproblemen, en dan met name ontsteking van de uitwendige gehoorgang (oorontsteking/otitis externa), komen veel voor bij de hond en de kat.

De ernst, de schade en het ongemak voor het dier worden nogal eens onderschat door huisdier eigenaren. Om eigenaren meer bewust te laten worden van oorproblemen en hun gevolgen zal in dit artikel hierover meer uitleg worden gegeven.

Allereerst is het belangrijk dat bekend is hoe een honden- en kattenoor is opgebouwd.

Anatomie oor; zeer lang uitwendige gehoorgang

• O is de oorschelp
• UV is het verticale deel van de uitwendige gehoorgang
• UH is het horizontale deel van de uitwendige gehoorgang
• M is het middenoor
  
• B is het binnenoor.
• Tussen de uitwendige gehoorgang en het middenoor zit het trommelvlies.
  

Als een hond of kat last heeft van oorontsteking is er over het algemeen sprake van een ontsteking van de uitwendige gehoorgang.

Hoe kan deze ontsteking nu worden veroorzaakt?

Oorzaken voor oorontsteking zijn er vele, maar de belangrijkste zullen hier worden genoemd. De oorzaken zijn onder te verdelen in primaire oorzaken, predisponerende factoren en complicerende factoren.

Allereerst dus de primaire oorzaken, dat wil zeggen oorzaken die op zichzelf staand oorontsteking kunnen veroorzaken. Allergie is een van de meest voorkomende primaire oorzaken van oorontsteking bij met name honden. Huid allergieën zijn veel voorkomend en omdat de uitwendige gehoorgang ook met huid is bekleed kan deze vaak meedoen. Naast allergie zijn er verschillende parasieten (bacteriën, gisten, mijten) die oorontsteking kunnen veroorzaken. Een vreemd voorwerp, zoals bijvoorbeeld een grasaar, kan ook een oorontsteking veroorzaken. Bij jonge katten komen regelmatig poliepen voor die ontstaan in het middenoor, maar door het trommelvlies heen breken en in de uitwendige gehoorgang uitstulpen en daar ook problemen geven. Naast de meer zichtbare oorzaken zijn er ook minder zichtbare oorzaken voor oorproblemen, zoals hormonale verstoringen en immunologische problemen.

Naast de primaire oorzaken zijn er ook factoren die het vergemakkelijken een oorontsteking te ontwikkelen, de zogenaamde predisponerende factoren. Dit kan bijvoorbeeld te maken hebben met de bouw van het oor. Cocker Spaniels hebben meer haren in de gehoorgang dan andere hondenrassen en hierdoor kan er makkelijker irritatie in de gehoorgang optreden. Een Sharpei heeft aangeboren vernauwde en verbeende gehoorgangen en is daarom ook gevoeliger voor oorontsteking. Naast de anatomie kan veel zwemmen of veel wassen ook de kans op een oorontsteking vergroten, omdat in een nat oor eventuele aanwezige bacteriën makkelijk kunnen vermeerderen. Een onderliggende (systemische) ziekte kan ook de druppel zijn waardoor een oorontsteking kan ontstaan.

Als laatste zijn er ook factoren die zorgen dat het probleem niet oplost, ondanks dat de primaire oorzaak al weg is (complicerende factoren). Dit zijn vaak de bacteriën die in verschillende fases van oorontsteking voor kunnen komen (acute vs. chronische fase).

Er zijn dus nogal wat redenen voor dieren om een oorontsteking te krijgen. Elke oorzaak laat een andere vorm van ontsteking zien in het oor (andere kleur/consistentie/geur van oorsmeer, jeuk vs. pijnlijkheid, roodheid etc.). Omdat elke oorzaak ook weer een andere behandeling vereist is het nodig een dier eerst helemaal goed na te kijken voordat een therapie wordt ingesteld.

Om uit te zoeken wat de oorzaak van de oorontsteking is zal de dierenarts daarom ook altijd eerst het hele dier onderzoeken en een goede anamnese (vraagstelling) afnemen om een indruk te krijgen over hoe het probleem zich heeft ontwikkeld.

Als het hele dier is nagekeken wordt pas met het onderzoek van de oren begonnen. Dit onderzoek bestaat uit voelen, ruiken en kijken. Door te voelen kan een indruk worden verkregen over het stadium van de oorontsteking en de pijnlijkheid van de gehoorgang.

Daarna zal de dierenarts vaak aan het oor ruiken of zijn vinger in het oor steken om een indruk te krijgen van het aanwezige oorsmeer. Pas als laatste stap zal de dierenarts met een speciaal apparaat (video-otoscoop) in de oren van het dier kijken. Bij dit kijken is het heel belangrijk dat het trommelvlies in beeld wordt gebracht, omdat sommige oordruppels schadelijk zijn voor het middenoor en binnenoor (de structuren achter het trommelvlies die zorgen voor het gehoor).

Als het hele onderzoek is gedaan kan de dierenarts besluiten om een uitstrijkje te maken van het oorsmeer. Door dit onder de microscoop te bekijken kan beoordeeld worden of er sprake is van parasieten (bacteriën, gisten of mijten) of dat er sprake is van een ‘steriele’ ontsteking en,  in het geval van een ontsteking, om wat voor ontsteking het gaat.

Pas hierna kan de juiste therapie worden ingesteld.

In geval van veel oorsmeer of een heftige ontsteking is het vaak nodig de oren eerst goed te spoelen voor met een therapie wordt gestart. In enkele gevallen kan dit bij het wakkere dier, maar omdat de oren vaak pijnlijk zijn, is het vaak nodig dit spoelen onder sedatie uit te voeren. Omdat er zoveel verschillende oorzaken van oorontsteking zijn en het heel belangrijk is te  weten of het trommelvlies intact is voordat bepaalde medicatie wordt toegepast zal de assistente altijd adviseren met het dier langs te komen voor controle voordat zomaar een oorzalf wordt meegegeven. Oorzalf afhalen zonder controle door een dierenarts is dan ook op eigen risico.

Enkele tips waar u aan moet denken als uw dier last heeft van zijn oor:

• Laat uw dier controleren door een dierenarts, zowel als het de eerste keer is dat het probleem voorkomt als bij een terugkerend probleem. Bij een terugkerend probleem wil het niet altijd zeggen dat het dezelfde oorzaak is en soms is het nodig om door een extern laboratorium een gevoeligheidsbepaling van de aanwezige bacteriën te laten
• Therapie trouw (dus de juiste hoeveelheid, de juiste manier van toedienen en de juiste frequentie) is essentieel voor het slagen van de behandeling
• Controle in aansluiting van een therapie is nodig om vast te stellen of de ingestelde therapie effectief is geweest. Dit kan niet worden vastgesteld door het oor alleen aan de buitenkant te bekijken. Hiervoor moet echt in het oor worden gekeken
• Geen oude, aangebroken tubes zalf gebruiken
• Nooit met wattenstaafjes in de oren van uw dier steken. Hierdoor kan het trommelvlies beschadigen en wordt het aanwezige smeer dieper en vaster in de gehoorgang geduwd
• Eventueel aanwezige haren alleen uit de oren (laten) verwijderen als deze aantoonbaar de oorontsteking veroorzaken. Laat de haren ook altijd vakkundig verwijderen, bijvoorbeeld door een ervaren trimmer.
• Let goed op dat het dier niet pijnlijk of overdreven gevoelig reageert op de zalf. In dat geval moet voor een andere medicatie worden gekozen.

Een onvoldoende of niet behandelde oorontsteking kan uiteindelijk het trommelvlies beschadigen en zorgen voor schade aan het midden en binnenoor, waardoor doofheid kan optreden. In hele ernstige gevallen waarbij de huid chronisch verdikt is, de hond doof is geworden, erg pijnlijk is aan het oor en geen lokale therapie meer aanslaat moet soms worden besloten de uitwendige gehoorgang te verwijderen. Het gehoor was in dat geval al weg aan het aangetaste oor en door de gehoorgang te verwijderen wordt ook de pijn weggenomen, zodat het dier zich vaak stukken beter voelt.

Dit laatste gebeurt uiteraard alleen bij dieren die al heel lang klachten hebben en waarbij medicamenteuze therapie niet aanslaat. Deze dieren hebben vaak zo’n ongemak van de oren dat ze geen vrolijk leven meer kunnen leiden.

Dus: als u het idee heeft dat uw huisdier last heeft van zijn oren, maak uw huisdier dan weer blij door zo snel mogelijk naar zijn oren te laten kijken.