Artroseconsulent
Een gewricht bestaat uit het samenkomen van 2 of meer botten. Om te zorgen dat het soepel kan bewegen is het bot bedekt met kraakbeen en is er gewrichtsvocht aanwezig. Het gewrichtskapsel produceert het gewrichtsvocht en het omgeeft het gewricht zodat het gewrichtsvocht niet weg kan lopen. In het gewrichtsvocht zitten ook voedingsstoffen.
Door slijtage van het gewricht ontstaan er veranderingen die vallen onder artrose. Artrose ontstaat bij ouderdom of als er een gewrichtsprobleem is (bijvoorbeeld gescheurde kruisband in de knie). De volgende veranderingen treden op:
- Slijtage van het kraakbeen. Hierdoor ontstaat bot op bot contact waarbij de botten dus over elkaar schuren tijdens beweging. Dit veroorzaakt pijn.
- Extra botvorming. Dit ontstaat meestal ter hoogte van de aanhechtingspunten van het gewrichtskapsel en banden. Dit is uitwendig waar te nemen doordat het gewricht verbreed. Door te toename van bot zal de bewegingsvrijheid (Range of motion/ROM) worden beperkt en wordt het gewricht stijver.
- Steriele ontsteking. Een ontsteking is een reactie van het lichaam en is niet het zelfde als een infectie. Bij de “steriele” ontsteking zijn er dus geen virussen of bacteriën betrokken. Als gevolg ontstaat er een onregelmatige verdikking van het gewrichtskapsel. Daarnaast wordt er meer gewrichtsvocht geproduceerd hetgeen resulteert in een overvulling van het gewricht.
Hoe ontstaat artrose?
Door normale belasting tijdens het leven ontstaat er op den duur artrose. Dit is een geleidelijk proces waar het dier in mee groeit. Hierdoor zijn er in het begin nog geen symptomen en wordt het vaak pas in een veel later stadium zichtbaar voor de eigenaar. De hond wordt stijver en strammer, hetgeen vaak wordt toegeschreven aan de leeftijd. Artrose is geen aandoening die beperkt blijft tot de hond. Uit onderzoek is gebleken dat katten ouder dan 12 jaar allemaal een bepaalde mate van artrose hebben.
Ook op jongere leeftijd kunnen dieren ook last hebben van artrose, hetgeen meerdere oorzaken kan hebben:
- Overbelasting door overgewicht of overmatige activiteit
- Gewrichtsaandoeningen zoals gescheurde kruisband, elleboog- en heupdysplasie, gewrichtsontstekingen (bacterieel of immuungemedieerd)
- Trauma door een aanrijding of een val
Symptomen
Dieren met artrose hebben zeer karakteristiek last van “startkreupelheid”. We zien dat ze zeer typisch na rust (bijvoorbeeld slapen) kreupel zijn. Naarmate ze langer bewegen verbeteren ze. Ook zijn de dieren stijf. Ze staan moeilijk op en ook het gaan zitten en liggen kost meer moeite. Dit is ook zichtbaar bij katten. Wat verder opvalt bij katten is dat ze veel langer “twijfelen” voordat ze springen, en dat ze minder vaak en minder hoog springen. Waar ze vroeger in één keer op de kast sprongen doen ze dat nu via de bank. Ook honden willen minder graag springen (bijvoorbeeld om de auto in te gaan) en traplopen gaat moeizamer. Bij katten zijn de symptomen vaak veel minder opvallend. In tegenstelling tot honden gaan we ook niet regelmatig met ze op wandeling dus zien we ze ook minder vaak bewegen.
Diagnostiek
Aan de hand van de anamnese (hetgeen u ons verteld), symptomen en uitgebreid lichamelijk onderzoek kan er een waarschijnlijkheidsdiagnose worden gesteld. Om dit te bevestigen moeten er röntgenfoto’s worden gemaakt. Het is zeer belangrijk om de eventuele onderliggende oorzaak te vinden en aan te pakken. Daarnaast kunnen we op röntgenfoto’s ook de mate van artrose beoordelen. Door röntgenfoto’s van verschillende richtingen te maken kunnen we een soort driedimensionaal beeld vormen. In sommige gevallen is het nodig om de hond te sederen omdat deze niet wil stilliggen of te pijnlijk is.
Therapie
Zodra het proces van artrose in gang is gezet, is dit niet meer te stoppen of weg te halen. Wel is het proces af te remmen en de patiënt te ondersteunen waardoor de symptomen afnemen. Hierbij zijn meerdere factoren van belang en is elke patiënt verschillend. Artrose is ook geen “stabiele” aandoening en zal dus gepaard gaan met goede en slechte dagen. Wij streven dan ook naar een intensieve begeleiding met regelmatige controles. Op die manier kunnen we een passend plan voor uw dier maken en indien nodig bijsturen.
Gewicht
Hoe zwaarder het dier, hoe zwaarder de belasting op de gewrichten. Daarnaast is het ook zo dat vetcellen stofjes (cytokinen) afgeven die ontstekingsreacties stimuleren. Overgewicht heeft dus grote invloed op het ontstaan en de verergering van artrose. Het liefst zien we artrosepatiënten dan ook meer aan de magere kant, dus aan de ondergrens van het ideale gewicht.
Beweging
Belasting van gewrichten zorgt stimulatie van ontstekingsreacties en dus verergering van de artrose. Beweging is echter ook zeer belangrijk om soepel te blijven en de spieren sterk te houden. Een aangepast bewegingsregime is dus zeer belangrijk. Het is hierbij van belang om de conditie van uw dier zo optimaal mogelijk te houden. Het is ook makkelijker om uw dier in conditie te houden, dan hem/haar weer opnieuw in conditie te krijgen.
Bij dieren met ernstige klachten kan het noodzakelijk zijn de beweging sterk te beperken. Honden kunnen dan meerdere keren per dag kort (5 minuten) uitgelaten worden. Voor katten kunt u thuis proberen het springen zoveel mogelijk te beperken. Denk hierbij aan het verplaatsen van meubels, extra opstapjes te maken en ander soort krab-/klimpaal. Traplopen kunt u het best voorkomen voor zowel voor hond als kat. Het in en uit de auto laten springen is ook niet verstandig. Indien uw hond te zwaar is om te tillen kunt u gebruik maken van een loopplank.
Langzaam kan de beweging worden uitgebreid, waarbij we moeten voorkomen dat we teveel doen en de klachten weer terug komen. Ook het type van belasting is erg belangrijk. Rechtlijnige gecontroleerde beweging is het beste. Dit houdt in dat de hond aan de lijn mag wandelen of naast de fiets lopen. Los lopen en spelen met ballen, stokken of frisbees wordt afgeraden om springen en draaien zoveel mogelijk te beperken. Ook voor katten geldt dat wilde bewegingen met speeltjes resulteren in meer irritatie van het gewricht.
Zwemmen is zeer goed voor dieren met artrose. De gewrichten worden ontlast terwijl de spieren sterker worden en de gewrichten soepel blijven. Ook hydrotherapie, waarbij het dier in het water op een loopband staat is erg goed voor artrosepatiënten.
Voeding en supplementen
Er zijn veel verschillende supplementen op e markt. Chondroïtinesulfaat en glucosamine worden vaak gegeven aan dieren met artrose, zowel in voer als los supplement. Van deze stoffen is echter niet wetenschappelijk bewezen dat ze effect hebben. Omega-3 vetzuren hebben een ontstekingsremmend effect. Ze kunnen gegeven worden als olie, capsules of in speciaal voer voor gewrichtsproblemen.
Flexadin Plus bevat ook duivelsklauw, hetgeen een ontstekingsremmende werking heeft. In kraakbeen zit collageen type II. Omdat het echt in het kraakbeen zit is het immuunstelsel hiermee nog nooit in aanraking gekomen. Door slijtage komt het aan de oppervlakte te liggen. Het immuunstelsel herkent het niet en start een ontstekingsreactie. Flexadin Advance bevat collageen type II. Hierdoor wordt het lichaam, en vooral het immuunstelsel hieraan blootgesteld. Door de langdurige blootstelling zal het immuunstelsel steeds minder heftig gaan reageren.
We zien dat het niet alleen gaat om wat we geven, maar de combinatie en de verhouding is erg belangrijk. Royall Canine heeft een nieuw voer ontwikkeld; Mobility C2P+. Dit voer bevat naast de omega-3 vetzuren ook kurkuma, gehydroliseerd collageen en groene thee extract.
Medicatie
Het is voor u als eigenaar vaak moeilijk inschatten of uw dier pijn heeft of niet. Zoals eerder vermeld is artrose een progressieve aandoening en dieren passen zich aan en groeien met de pijn mee. Vaak wordt pas na het staren van de therapie duidelijk hoeveel ongemak het dier had. “Ik heb ineens weer een hele andere hond!”, horen wij regelmatig. Medicatie kan hier ook een grote rol in hebben.
Er bestaan verschillende soorten pijnstillers. De meeste moeten dagelijks gegeven worden in de vorm van een tablet of een vloeistof. Er bestaan ook tabletten die 1 maand werken. Afhankelijk van onder andere uw dier en de thuissituatie maken we samen de beslissing welke medicatie we gaan geven.
De medicatie valt onder de groep NSAID’s (niet steroidale anti-inflammatoire drugs). Bij mensen bekend als “pijnstiller” maar ze hebben ook een belangrijke ontstekingsremmende activiteit. Hetgeen van groot belang is bij het afremmen van artrose.
Overig
In uiterste gevallen is bovengenoemde therapie onvoldoende werkzaam. In die gevallen kunnen we kijken naar andere medicatie (bijvoorbeeld Phen-Pred), speciale therapieën (zoals verschillende soorten injecties in het gewricht) of als echt niks helpt het vervangen van het gewricht door een kunstgewricht.
Prognose
Zodra artrose aanwezig is zal het niet meer verdwijnen en het is ook niet te verwijderen. Het kraakbeen hersteld gedeeltelijk maar zal nooit de zelfde dikt worden als voorheen. Het is dus iets waar het dier de rest van zijn/haar leven mee te maken zal hebben. Zonder behandeling zal de artrose snel verergeren. Met de juiste therapie kan dit sterkt worden afgeremd.
Wij adviseren u graag over de beste behandeling voor uw dier.