Voeding van het konijn

Een juiste voeding houdt uw konijn gezond. Bij de eerste inenting van uw konijn kunnen wij u hierover uitgebreid informeren.

Een juist dieet is essentieel voor de gezondheid van uw konijnen, met name voor de tanden en de spijsvertering. Het is van cruciaal belang om uw konijnen voornamelijk te voeden met hooi of gras van goede kwaliteit (liefst vers) en groene groenten – deze zijn rijk aan vezels. Voeding met weinig vezels en veel koolhydraten zoals konijnenmuesli (mengvoer) kan tot gevolg hebben dat uw konijn last krijgt van zijn tanden, abcessen in het gezicht, zere ogen en bindvliesontsteking, overgewicht en maagdarmaandoeningen, zoals diarree en inactieve  darmen.

Gras en hooi

Het beste voedsel voor konijnen is voedsel dat het dichtst in de buurt komt van hun natuurlijke grasdieet in het wild. Gras bevat veel vezels (ongeveer 20-25%), niet te veel eiwit (ongeveer 15%) en weinig vet (2-3%). Het grootste deel van het voedsel van konijnen die als huisdier worden gehouden moet bestaan uit gras (vers of gevriesdroogd) en/of gedroogd veldbeemdgras/timotheegras van goede kwaliteit. Dit moet onbeperkt beschikbaar zijn. Het eten van dit vezel houdende voedsel houdt uw konijnen bezig en voorkomt dat zij zich vervelen. Hooi kunt u in een hooiruifje of netje doen om vuil worden te voorkomen en ervoor te zorgen dat uw konijnen er langer van kunnen eten. Gedroogd veldbeemdgras van goede kwaliteit ruikt zoet, niet stoffig. Ook zijn lekkere gedroogde grasproducten verkrijgbaar die hun kleur behouden.

Groenvoer

Bladgroenten zijn goed voor konijnen van alle leeftijden. Daarbij is variatie erg belangrijk. Pas gespeende jonge konijnen moeten geleidelijk aan nieuwe groenten kunnen wennen. Voorbeelden zijn broccoli, andijvie, snijbiet, peterselie, waterkers, bladselderij, witlof, roodlof, zuring, basilicum en andere kruiden, boerenkool, en het loof van wortels en bietjes. U kunt uw konijnen ook wilde planten zoals braamstruiken, kruiskruid, muur en paardenbloemen voeren als u die kunt vinden. Alle groenvoer moet eerst worden gewassen voor u het aan uw konijnen geeft.

Droogvoer

Veel konijnen die droogvoer krijgen (grof mengvoer of gemengde granen) eten alleen bepaalde bestanddelen daarvan. Doordat ze de lekkere dingen eruit kiezen en wat ze niet lekker vinden laten liggen, wordt hun voeding onevenwichtig en krijgen ze niet genoeg vezels, eiwitten, calcium en fosfor binnen. Dit kan tot veel problemen leiden, met name tandproblemen.

De voorkeur wordt daarom gegeven aan pellets van goede kwaliteit, omdat elke korrel daarvan alle benodigde voedingsstoffen bevat. Het overvoeren van volwassen konijnen met droogvoer is echter een veel voorkomende oorzaak van ziekten zoals overgewicht, hart- en leveraandoeningen, chronische diarree, tand- en nieraandoeningen. Geef nooit onbeperkt droogvoer door de voederbak voortdurend bij te vullen. Een goede vuistregel is maximaal 20 g droogvoer per kg lichaamsgewicht per dag, waarbij benadrukt moet worden dat hooi of gras onbeperkt aanwezig moet zijn en het grootste deel van de voeding uitmaakt. Lees altijd de instructies van de fabrikant. Veel volwassen konijnen hebben eigenlijk helemaal geen droogvoer nodig, zeker niet als ze te zwaar zijn. Vraag bij twijfel uw dierenarts om advies over de voeding van uw konijnen.

Zeer jonge konijnen en konijnen in de groei hebben andere eiwitbehoeften dan volwassen konijnen. Voor jonge konijnen zijn speciale voeders verkrijgbaar, maar ook hier geldt dat gras of hooi van een goede kwaliteit het grootste deel van de voeding moet uitmaken.

En (zoete) tussendoortjes?

Tussendoortjes met veel vet of zetmeel mogen nooit gegeven worden omdat ze overgewicht of spijsverteringsproblemen kunnen veroorzaken. Hierbij gaat het onder meer om honingstokjes, bonen, erwten, maïs, brood, ontbijtgranen, biscuitjes, noten, zaden, chips en chocola. Fruit is ook een tussendoortje en mag dus slechts met mate gegeven worden, omdat het rijk is aan suikers en maagdarmklachten en tandproblemen kan veroorzaken.

Geef zeker niet te veel zoete tussendoortjes, omdat dit overgewicht en spijsverteringsproblemen tot gevolg kan hebben. De beste tussendoortjes zijn gezonde tussendoortjes, zoals kleine hoeveelheden van een favoriete groente of favoriet kruid. Deze vormen een extra bron van vezels voor uw konijnen.

Om de tanden af te slijten en voor geestelijke stimulatie kunt u uw konijnen twijgjes of takjes geven. Ze vinden het leuk om op de bast te knagen en de takjes te ontschorsen. Over het algemeen kunt u takjes geven van elke boom waarvan de mens fruit eet, zoals appel, peer, pruim, haagdoorn, meidoorn en wilde roos. Controleer wel of de boom niet met chemicaliën is bespoten.

Waar moet ik verder nog aan denken?

Voorkom plotselinge veranderingen in voeding. Als u iets wilt veranderen, doe dit dan geleidelijk over een aantal dagen of weken. Begin met kleine hoeveelheden van het nieuwe voedsel en geef daarna steeds meer, waarbij u tegelijkertijd het oude (ongewenste) voedsel afbouwt. Hooi moet onbeperkt aanwezig zijn en vooral bij net gespeende konijnen is het belangrijk dat ze voldoende hooi eten.

Als jonge konijnen gespeend worden en naar een nieuwe eigenaar verhuizen, kunnen plotselinge veranderingen in voeding of een gebrek aan vezels in combinatie met de stress van de verhuizing ziekten veroorzaken of zelfs de dood tot gevolg hebben. Wanneer u dus een nieuw konijn koopt, is het belangrijk uit te zoeken wat het dier altijd heeft gegeten en veranderingen geleidelijk in te voeren.

U mag uw konijnen nooit met rijp bedekt of beschimmeld eten of gemaaid gras geven, omdat dit ernstige maag-darmklachten kan veroorzaken.

Als u het juiste voer geeft, zijn voedingssupplementen zoals vitamines en mineralen over het algemeen niet nodig. Deze mogen alleen op aanraden van een dierenarts worden toegediend. Vers drinkwater moet onbeperkt aanwezig zijn. Flesjes zijn gemakkelijker schoon te houden dan waterbakjes. Ook wordt bij het gebruik van flesjes de wam (huidplooi onder de kin bij voedsters) niet vochtig, zodat huidontsteking wordt voorkomen.

Voedselverrijking en spelletjes

Knaagdieren en konijnen zijn levendige en slimme dieren. In een saai hok zonder afwisseling gaan ze zich snel vervelen. Ze kunnen dan ongewenst gedrag ontwikkelen, zoals knagen aan tralies en ander stereotiep gedrag. Ook kan verveling er voor zorgen dat de dieren onderling ruzie gaan maken.

In de natuur zijn deze dieren vaak druk met het zoeken naar voedsel, controleren van hun territorium, het maken van een nest of hol en met allerlei sociaal gedrag. Om te zorgen dat ze zich ook als huisdier prettig blijven voelen, is het belangrijk om te zorgen dat ze dit soort natuurlijk gedrag kunnen uitvoeren.

Eén van de manieren om konijnen en knaagdieren bezig te houden, is om een deel van het voer op een andere manier aan te bieden, in plaats van het gewoon in een bakje klaar te zetten. Daardoor kunt u heb uitdagen, laten nadenken en laten bewegen. Ze moeten moeite doen om hun voedsel te bemachtigen en dat maakt het voor de dieren interessanter en vaak ook leuker. Dit wordt voedselverrijking genoemd.

Uit onderzoeken bij diverse diersoorten blijkt dat de dieren vaak een voorkeur hebben voor voedsel waar ze moeite voor moeten doen boven voedsel dat ‘gratis’ wordt aangeboden. Ze krijgen zo de mogelijkheid om natuurlijk gedrag, het zoeken naar voedsel, uit te oefenen.

Belangrijk is natuurlijk dat het gebruik van voedselverrijking en speelgoed wordt afgestemd op het dier en veilig is. Blijf in de buurt, zodat u in kunt grijpen en gebruik alleen voedsel dat het dier gewend is. Let ook op de voedselhoeveelheid. Als u brokjes gebruikt in het speelgoed, moet dit van de dagelijkse hoeveelheid afgehaald worden. Zorg ervoor dat de dieren geen ruzie met elkaar kunnen krijgen en dat de dieren ‘succes’ hebben. Het is niet de bedoeling dat zij het voer wel ruiken, maar er niet bij kunnen komen, want dan kunnen ze gefrustreerd raken. Begin dus niet te moeilijk.

U kunt veel producten vinden in de dierenwinkel, bijvoorbeeld voerballen en puzzels en ballen van wilgentwijgen, maar u kunt ook speelgoed zelf maken. Let in dit laatste geval wel op dat u materialen gebruikt die veilig zijn en geen giftige, scherpe of onverteerbare materialen. Kijk voor voorbeelden van zelf te maken speelgoed en voedselverrijking op de LICG pagina: http://licg.nl/5j7/praktisch/konijnen-en-knaagdieren/gedrag-en-opvoeding/voedselverrijking-en-spelletjes-voor-konijnen-en-knaagdieren.html

Hieronder een opsomming van enkele voorbeelden van geschikt speelgoed voor konijnen:

• Een wc-rolletje gevuld met hooi: leuk om vooruit te duwen en het hooi eruit te
• Een metalen hooibal: erg leuk om het hooi zo strak mogelijk in de bal te doen. Uw konijn is dan even bezig om het er weer uit te krijgen. Konijnen vinden het heerlijk om er een beetje moeite voor te doen. Dit doen ze in de natuur ook. In het midden van de bal kunt u ook wat brokjes in het hooi verstoppen, als stimulatie om meer hooi te
• Een voedselballetje: te koop in de dierenwinkel. Hier kunt u de brokjes in verstoppen; het konijn zal dan de bal met de neus vooruit moeten duwen om er eten uit te
• Telefoonboek: konijnen vinden het heel leuk om dingen te verscheuren. Het is niet de bedoeling dat ze de bladzijdes opeten! Hier zit inkt op en dat is niet goed voor
• Kartonnen doos of een ton: kan als schuilplaats gebruikt worden. U kunt er wat stro en hooi in
• PVC pijp: kan als schuilplaats gebruikt
• Kattentunnel: kan als schuilplaats gebruikt worden en om er lekker doorheen te
• Handdoek: hier kan het konijn lekker in graven. Zorg er wel voor dat de handdoek niet opgegeten wordt; dit kan voor verstopping
• Zandbakje: ideaal om aan de graafbehoefte te
• Wilgentakjes: hier kan lekker op geknaagd worden en het mag helemaal opgegeten worden.
• Worteldoos: dit kunt u zelf maken met behulp van een kartonnen doos en wortelen. Als het konijn in de doos kruipt, is het een schuilplaats en tegelijk kan het lekker aan de wortelen knabbelen. Probeer aan de buitenkant ook een stukje wortel uit te laten komen (met loof, vinden de meeste konijnen erg lekker). Let er wel op dat u uw konijn niet langer dan een kwartier in en rond de doos laat spelen. Te veel groenten in één keer kan problemen geven met het maagdarmkanaal (buikpijn en diarree)!

Samenvatting

Het voeren van konijnen is niet moeilijk. Zorg voor een onbeperkte hoeveelheid hooi of gras van goede kwaliteit – aangevuld met een kleine, afgemeten hoeveelheid droogvoer als door de fabrikant aangeraden – en schoon, vers water. Tussendoortjes moeten tot een minimum beperkt worden, en moeten dan in ieder geval gezond en natuurlijk zijn.